Ֆարմացիայի ամբիոն

1972թ.-ին բժշկական ինստիտուտում ռեկտոր ակադեմիկոս Է.Ս. Գաբրիելյանի հրամանով հիմնադրված դեղագործական (ներկայումս` դեղագիտական) ֆակուլտետին առընթեր բացվեց «Դեղագործական և թունաբանական քիմիայի ամբիոն»-ը, որի առաջին վարիչը (1974-1980թթ.) ք.գ.դ. Գուրգեն Թորգոմի Մարտիրոսյանն էր (ասիստենտներ` ք.գ.թ. Ռուդոլֆ Համազասպի Հակոբյան, Էդուարդ Արամայիսի Գրիգորյան, Նելլի Գերասիմի Նոնեզյան):

1980թ.-ին ամբիոնը միացվեց օրգանական քիմիայի ամբիոնին քիմիական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Միքայել Բախշիի Օրդյանի ղեկավարությամբ:

1996- 2006թ. ամբիոնը ղեկավարում էր Լիդա Արշակի Սահակյանը:

2006թ.-ին դեղագիտական քիմիայի ամբիոնը առանձնացվեց (ամբիոնի վարիչ՝ բ.գ.թ., դոցենտ Քրիստինե Բորիսի Աշրաֆյան):

2008թ.-ին վերջինիս հիման վրա ստեղծվեց դեղագիտական ֆակուլտետի ուսանողների համար նախատեսված բազմապրոֆիլային ֆարմացիայի ամբիոնը (միացվեցին ֆարմակոլոգիա, կլինիկական ֆարմակոլոգիա, կլինիկական Ֆարմացիա առարկաները), որի առաջին վարիչը ամբիոնի կազմավորման և առարկաների հիմնադրման գործում մեծ ավանդ ունեցած դ.գ.դ, պրոֆեսոր Մարինե Գառնիկի Բալասանյանն էր (2008-2011թթ.):

2011թ.-ին «Ֆարմակոլոգիա», «Կլինիկական ֆարմակոլոգիա» և «Կլինիկական ֆարմացիա» առանձնացվեցին ֆարմացիայի ամբիոնից և ընդգրկվեցին համապատասխան ամբիոններում:

2011թ.-ից առ այսօր ամբիոնը ղեկավարում է դեղագործական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Արուսյակ Գագիկի Ժամհարյանը:

Հիմնադրման օրվանից ամբիոնում դասավանդվող «Դեղագործական քիմիա»  և «Թունաբանական քիմիա»  առարկաներին զուգահեռ 2006թ.-ից ձևավորվեցին դեղագիտական ֆակուլտետի բակալավրիատի 3-րդ, 4-րդ կուրսերում և մագիստրատուրայում դասավանդվող նոր՝ «Դեղերի քիմիա», «Թունագիտություն», «Ֆարմակոկինետիկա» մասնագիտական առարկաները:

Ներկայումս ամբիոնում դեղագիտական ֆակուլտետի բակալավրիատի և մագիստրատուրայի ուսանողներին հայերեն, ռուսերեն և անգլերեն լեզուներով դասավանդվում են մասնագիտական հետևյալ առարկաները՝

«Դեղերի քիմիա»                         –  բակալավրիատի 3-րդ կուրս, V-VI կիսամյակ

«Դեղագործական քիմիա»         –  բակալավրիատի 3-4-րդ կուրս, VI-VIII կիսամյակ,

                                                          մագիստրատուրա I-II կիսամյակ

                                                        (օտարերկրացիներ), I-II կիսամյակ

« Թունագիտական քիմիա»        – բակալավրիատի 4 կուրս, V կիսամյակ

«Թունագիտություն»                   – բակալավրիատի 4 կուրս, VI կիսամյակ

«Ֆարմակոկինետիկա»              – մագիստրատուրա, II կիսամյակ

                                                        (օտարերկրացիներ), II կիսամյակ

Ցիկլային և դասաժամային կարգով ուսումնառվող դասերը կազմակերպվում են դասախոսությունների և գործնական պարապմունքների տեսքով:

Ամբիոնում գործնական պարապմունքների լաբորատոր աշխատանքները իրականացվում են 4 սարքավորումներով և նյութերով հագեցած լաբորատորիաներում:

Ներկայումս ամբիոնում քոլեջի «Դեղագործություն» և «Լաբարատոր ախտորոշում» մասնագիտությամբ ուսանողներին հայերեն լեզվով դասավանդվում են մասնագիտական հետևյալ առարկաները՝

«Լաբորատոր ախտորոշման ֆարմակոլոգիա»          -2 կուրս, I կիսամյակ

«Դեղագործական քիմիա»                                               – 2 կուրս, II կիսամյակ

«Մասնավոր դեղաբանություն»                                      -3 կուրս, II կիսամյակ

«Դեղագործական քիմիա»                                               -3 կուրս, II կիսամյակ

Ամբիոնի կողմից (2006թ.-ից) հրատարակվել են հետևյալ գրքերը և ուսումնամեթոդական ձեռնարկները.

• Ժամհարյան Ա.Գ., Սարգսյան Ֆ.Ա., Աֆրիկյան Շ.Գ., Երիցյան Է.Լ. «Դեղագործական քիմիա», մաս I, ուսումնամեթոդական ձեռնարկ lV կուրսի ուսանողների համար, 2017:
• Մարգարյան Կ.Ս. «Թունագիտություն», 2015 թ.,
• Ժամհարյան Ա.Գ., Աֆրիկյան Շ.Գ., Մանջիկյան Ա.Պ., Պստիկյան Լ.Ա., «Դեղերի վերլուծության սպեկտրաչափական եղանակներ», մեթոդական ձեռնարկ մագիստրատուրայի ուսանողների համար, 2013թ.,
• Ժամհարյան Ա.Գ., Սարգսյան Ֆ.Ա., Երիցյան Է.Լ., «Դեղերի քիմիա», մեթոդական ձեռնարկ IV կուրսի ուսանողների համար, 2013թ.,
• Հակոբյան Ռ.Հ. «Դեղագիտական քիմիա», երկրորդ հրատարակություն, 2011թ.,
• Մարգարյան Կ.Ս. «Թունագիտական քիմիա», 2008 թ.,
• Հակոբյան Ռ.Հ. «Դեղագիտական քիմիա», առաջին հրատարակություն, 2007թ.,
• Саргсян Ф.А. «Теоретическая основа фармацевтической химии», часть I, методическое руководство по фармацевтической химии для студентов IV курса фармацевтического факультета, 2007г.,
• Саргсян Ф.А. «Теоретическая основа фармацевтической химии», часть II, методическое руководство по фармацевтической химии для студентов IV курса фармацевтического факультета, 2007г.,
• Sargsyan H., Ashrafyan Ch. «Principles of Medicinal Chemistry», Handout on pharmaceutical chemistry for foreign students, 2007:

Հետդիպլոմային ուսուցումն ամբիոնում ներկայացված է օրդինատուրայով ու ինտերնատուրայով` 1 տարի տևողությամբ և ասպիրանտուրայով` 3 տարի տևողությամբ: Ինչպես նաև դեղագետների և դեղագործների համար ամբիոնում կազմակերպվում են վերապատրաստման դասընթացներ տարբեր թեմաներով:

Ամբիոնում կատարվում են գիտահետազոտական աշխատանքներ հետևյալ թեմաներով.

• «Ցիկլօքսիգենազա ֆերմենտի նոր արգելակիչների դիզայնը ոչ սպիտակուցային ամինաթթուների և դիպեպտիդների կառուցվածքի հիման վրա»,
• «Բուսական և սինթետիկ ծագման ԳԱԿԹ-երգիկ միացությունների նյարդապաշտպան ակտիվության հետազոտումը առնետների ուղեղի լոկալ և գլոբալ իշեմիկ ախտահարումների պայմաններում»,
• «Միացությունների ֆարմակոկինետիկ հատկությունների ուսումնասիրություններ. դեղերի կենսամատչելիության և կենսահամարժեքության գնահատումը»
• «Սինթետիկ և բնական ծագման միացությունների ազդեցության ուսումնասիրումը փորձարարորեն առաջացրած վերքային պրոցեսներում»,
• «Ֆուրանի շարքի մեթիլ-պենտիլ ածանցյալների, մեթիլպենտանաթթվի և կարբոնաթթուների պենտիլտեղակալված ամիդների սինթեզը և որոշ փոխարկումները մոլեկուլների կառույցի և ակտիվության միջև կապի բացահայտման նպատակով»,
• «Կենսաբանորեն ակտիվ պոլիմերների էլեկտրաքիմիական սինթեզ»:

Ամբիոնում գործող գիտական թեմաների շրջանակներում հայրենական և արտասահմանյան հանդեսներում տարեկան տպագրվում են 15-ից ավելի գիտական հոդվածներ և թեզեր:

Ամբիոնում գործում է ուսանողական գիտական խմբակ, որը ղեկավարում է ամբիոնի դասախոս Աննա Պետրոսի Մանջիկյանը: Այստեղ ուսանողները մասնակցում են գիտահետազոտական աշխատանքներին: Խմբակում ընդգրկված են դեղագիտական ֆակուլտետի բակալավրիատի և մագիստրատուրայի ուսանողները:

Ամբիոնի աշխատակիցները պարբերաբար մասնակցում են միջազգային և հանրապետական տարբեր գիտաժողովների: Ամբիոնի անմիջական մասնակցությամբ կազմակերպվել են DDDC դեղագործական միջազգային գիտաժողովները:

Ուսուցման և գիտության ոլորտներում ամբիոնը սերտորեն համագործակցում է`

• ԵՊԲՀ-ի ֆարմակոլոգիայի ամբիոնի,
• ԵՊԲՀ-ի դեղերի տեխնոլոգիայի ամբիոնի,
• ԵՊԲՀ-ի գիտահետազոտական կենտրոնի,
• ԵՊՀ-ի կենսաբանության ֆակուլտետի բուսաբանության ամբիոնի,
• Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի,
• ՀՀ ԱՆ «Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն»-ի,
• ՀՀ ԳԱԱ «Օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի
• ԵՊՀ քիմիայի ֆակուլտետի հետ
• Սանտիագո դե Կոմպոստելա համալսարանի գիտահետազոտական կենտրոնի հետ