Հարգելի ընթերցողներ, շարունակում ենք ձեր ուշադրությանը ներկայացնել պատմության մեջ կարևոր դերակատարում ունեցած բժիշկների մասին հետաքրքիր փաստեր և դեպքեր:
Այս անգամ առանձնացրել ենք 10 հայ բժիշկ գյուտարարների, որոնք բժշկագիտության զարգացման գործում իրենց գիտական գործունեությամբ նշանակալի ներդրում են ունեցել:
Ռեյմոնդ Դամադյան–(1936-2022) հայազգի գյուտարար, որը հայտնագործել է մագնիսառեզոնանսային պատկերի ախտորոշման սարքը, ինչը հնարավորություն է տալիս զննել ներքին օրգաններն առանց վիրահատական միջամտության։
Դամադյանն առաջինն էր, որ 1977 թվականին անցկացրեց մարդու մարմնի լիարժեք սկան՝ քաղցկեղ ախտորոշելու համար:
Մայքլ Տեր-Պողոսյան-(1925-1996) հայազգի ֆիզիկոս, գյուտարար, ում հայտնագործությունները կարևոր նշանակություն են ունեցել բժշկական ախտորոշման զարգացման համար:
Պոզիտրոնային ճառագայթման տոմոգրաֆիայի հայրերից է, ինչպես նաև համակարգչային տոմոգրաֆիայի միջոցով մարդու մարմնի պատկերը վերարտադրող սարքը ստեղծողներից մեկը ։
Էզրաս Հասրաթյան-(1903-1981) հայ նյարդաֆիզիոլոգ, որը մշակել է նյարդային համակարգի հարմարվողականության տեսությունը՝ պարզաբանելով վնասված օրգանիզմում վերականգնողական երևույթների մեխանիզմը և գլխուղեղի կեղևում դրա որոշիչ դերը:
Ստեղծագործաբար զարգացնելով պավլովյան ուսմունքը բարձրագույն նյարդային համակարգության ֆիզիոլոգիայի բնագավառում՝ Հասրաթյանը հարստացրեց այն մի շարք բացահայտումներով, որոնցից ամենակարևորներն են պայմանական ռեֆլեքսների համակարգայնության օրինաչափությունները, պայմանական կապերի երկկողմանի բնույթը, փոխարկումային պայմանական ռեֆլեքսների առկայությունը և ներքին արգելակման առաջացման մեխանիզմը, տեղակայումը պայմանական ռեֆլեկտորային աղեղի սահմաններում։
Ի դեպ, անվանի գիտնականի անունով է կոչվում Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանի երևանյան այն փողոցը, որտեղ տեղակայված է ԵՊԲՀ «Միքայելյան» համալսարանական հիվանդանոցը:
Միխայիլ Չայլախյան-(1902–1991) հայ գիտնական, հայ խորհրդային ֆիտոֆիզիոլոգ, ում գիտական աշխատանքները հիմնականում վերաբերում են բույսերի աճման ու զարգացման հարցերին:
Դեռևս 1936-1937թթ. Չայլախյանը հանգել է այն եզրակացության, որ բույսերի ծաղկման լուսապարբերական կարգավորումն իրականանում է հորմոնային գործոնների օգնությամբ, որոնց անվանել է ֆլորիգեն։
Ըստ Չայլախյանի՝ բույսերի զարգացման հորմոնալ տեսության համաձայն՝ ֆլորիգենի առաջացումը անհրաժեշտ է ցանկացած բույսի ծաղկման համար:
Խաչատուր Կոշտոյանց-(1900-1961) հայ ֆիզիոլոգ, ում հիմնական հետազոտությունները վերաբերում են էվոլյուցիոն ֆիզիոլոգիային: Նրա հետազոտությունները նշանակալից ազդեցություն են ունեցել նյարդային համակարգի գործունեության քիմիական հիմունքների ժամանակակից հայեցակարգի ձևավորման վրա։
Նա մշակել է (1937) նյարդային գրգիռի ֆերմենատաքիմիական վարկածը, համաձայն որի՝ սինապսային հաղորդումն արդյունք է նախա- և հետսինապսային կառուցվածքների նյութափոխանակության շարժընթացների փոխներգործության:
Հրաչյա Բունիաթյան-(1907-1981) Հայաստանում կենսաքիմիայի և նյարդաքիմիայի հիմնադիրը:
Նրա գիտական հետազոտությունները նվիրված են եղել ուղեղի կենսաքիմիայի, օքսիդացման և նյութափոխանակության նյարդային կարգավորման գործընթացներում վիտամինների, ֆոսֆատիդների և կենսածին ամինների դերին:
Ակադեմիկոսը ուսումնասիրել է ամինաթթուներից ամոնիակի առաջացման մեխանիզմները, հայտնաբերել է նոր նիկոտինամիդային կոֆերմենտ և ուսումնասիրել նրա դերը նյութափոխանակության գործընթացներում, ցույց է տվել նյութափոխանակության կարգավորման մեջ գամմա-կարագաթթվի դերը, պարզաբանել այդ ամինաթթվի կենսասինթեզի ու կատարոլիզմի ուղիները, ուղեղում ամոնիակի գոյացման և չեզոքացման մեխանիզմի հարցերը:
Արթուր Բուլբուլյան-(1900 -1996) ամերիկահայ բժիշկ, գյուտարար, որը ստեղծել է А-14 թթվածնային դիմակները, որոնք օգտագործել են ամերիկյան ռազմաօդային ուժերը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ: Այն ցրտադիմացկուն էր, ներառում էր ռադիոհաղորդակցման միկրոֆոն և օդաչուին հնարավորություն էր տալիս խոսել և ուտել առանց դիմակը հանելու։
Ալբերտ Կապիկյան-(1930-2014) ամերիկահայ ֆիզիկոս, բժշկագիտության զարգացման առաջամարտիկ և վարակիչ հիվանդությունների հետազոտող, մեծաթիվ շրջադարձային բժշկագիտական հետազոտությունների հեղինակ, վիրուսոլոգ։
Նա բազմամյա աշխատանքի արդյունքում հայտնաբերել է ռոտավիրուսը և ստեղծել առաջին արտոնագրված ռոտավիրուսային պատվաստանյութը։
Թեոդոր Թորոսևիչ-(1789- 1789) հայ բժիշկ, դեղագործ, քիմիկոս, գյուտարար, հասարակական գործիչ, հանքային ջրերի հայտնի ուսումնասիրող։
Պատրաստել է բուսական, կենդանական, և քիմիական ծագման տարբեր դեղեր։
Ուսումնասիրել է ապակիների տարբեր հատկություններ և ստացել դեղասրվակների համար պիտանի կարմիր և դեղին ապակի։ 1836 թվականին աշխարհում առաջինն է ապացուցել, որ լաբորատոր նպատակներով արդյունավետ է շագանակագույն ապակի կիրառել։
Ռոջեր Էդուարդ Քոլլինգվուդ Ալթունյան-(1922-1987) անգլիահայ բժիշկ և դեղագետ, որը նատրիումի քրոմոգլիկատի՝ որպես բրոնխիալ ասթմայի դեղամիջոց օգտագործման նախաձեռնողն էր: Ստեղծել է ներշնչակ, քթի սփրեյը և աչքի կաթիլները:
Այս ցանկին ո՞ւմ անունը կավելացնեք դուք: