2023 թվականի պացիենտների անվտանգության համաշխարհային օրը, որը նշվում է սեպտեմբերի 17-ին, նվիրված է «Ներգրավել պացիենտներին իրենց իսկ անվտանգության մեջ» թեմային և իրականացվում է «Բարձրացնել պացիենտների ձայնը» կարգախոսի ներքո: Օրվա նպատակն է ազդել շահագրգիռ կողմերի, այդ թվում ՝ բուժառուների, նրանց ընտանիքների, քաղաքական գործիչների, առողջապահության ղեկավարների, առողջապահության ոլորտի մասնագետների վրա, որպեսզի նրանք համատեղ մշակեն առողջապահական քաղաքականություն և անվտանգության միջոցառումներ, որոնք իսկապես կարտացոլեն պացիենտների կարիքներն ու նախասիրությունները, ինչը, ի վերջո, կբարձրացնի առողջապահության անվտանգությունն ամբողջ աշխարհում:
Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալների` յուրաքանչյուր 10 պացիենտից մոտավորապես 1-ը վնասվում է բժշկական օգնություն ստանալիս, և ամեն տարի ավելի քան 3 միլիոն մահ է տեղի ունենում վտանգավոր միջամտությունների պատճառով: Ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում 100-ից 4-ը մահանում են անապահով բուժումից: Վնասի ավելի քան 50%-ը կարող է կանխվել. այս վնասի կեսը կապված է դեղորայքի սխալ կիրառման հետ:
Ընդհանուր անբարենպաստ իրադարձությունները, որոնք կարող են պացիենտին կանխարգելիչ վնաս պատճառել, դեղորայքային սխալներն են, ոչ անվտանգ վիրաբուժական միջամտությունները, բժշկական օգնության հետ կապված վարակները, ախտորոշման սխալները, արյան անապահով փոխներարկումը և երակային թրոմբոէմբոլիաները: Այս անբարենպաստ իրադարձությունները կարող են հանգեցնել պացիենտի կյանքին սպառնացող բարդությունների:
Որոշ գնահատականների համաձայն՝ 10 հիվանդներից մինչև 4–ը վնաս են ստանում առողջության առաջնային պահպանման օղակում, մինչդեռ գրեթե 80%-ը կարող է խուսափել այդ վնասից: Պացիենտներին վնասելը պոտենցիալ նվազեցնում է համաշխարհային տնտեսական աճը տարեկան 0.7%-ով: Համաշխարհային մասշտաբով վնասի հետ կապված անուղղակի ծախսերը տարեկան կազմում են տրիլիոնավոր դոլարներ:
«Նախևառաջ, մի վնասիր» կարգախոսը ցանկացած բժշկական ծառայության ամենահիմնական սկզբունքն է: Առողջապահության ոլորտի հետ շփման արդյունքում ոչ ոք չպետք է տուժի. այնուամենայնիվ, զարգացած և զարգացող առողջապահական համակարգերի շրջանակներում ամբողջ աշխարհում հիվանդներին կանխարգելելի վնաս հասցնելու հսկայական բեռի լուրջ ապացույցներ կան: Այն ունի մարդկային, բարոյական, էթիկական և ֆինանսական լուրջ հետևանքներ։
Հիվանդի անվտանգությունը սահմանվում է որպես «հիվանդին կանխարգելելի վնաս չպատճառելը և առողջապահական խնամքի հետ կապված անհարկի վնասի ռիսկը ընդունելի նվազագույնի հասցնելը»:
Առողջապահական համակարգի ավելի լայն համատեքստում դա կարելի է բնութագրել հետևյալ կերպ` «կազմակերպված գործողությունների համակարգ, որը ստեղծում է մշակույթ, գործընթացներ, ընթացակարգեր, վարքագծեր, տեխնոլոգիաներ և առողջապահական միջավայրեր, որոնք հետևողականորեն և կայուն կերպով նվազեցնում են ռիսկերը, կանխարգելելի վնասների հավանականությունը, սխալները դարձնում են ավելի քիչ հավանական և կրճատում վնասի ազդեցությունը, երբ դա, այնուամենայնիվ, տեղի է ունենում»:
Անվտանգության խախտումների պատճառով բժշկական օգնություն ցուցաբերելիս բուժառուներին վնասելը համատարած է, խնդրահարույց և կարող է տեղի ունենալ բուժման ցանկացած պայմաններում և բոլոր մակարդակներում: Կան բազմաթիվ փոխկապակցված գործոններ, որոնք կարող են հանգեցնել բուժառուի վնասմանը, և վերջինի անվտանգության հետ կապված ցանկացած առանձին միջադեպ սովորաբար ներառում է մեկից ավելի գործոն, ինչպես օրինակ` համակարգային և կազմակերպչական, տեխնոլոգիական գործոններ, մարդկային գործոններ և վարքագիծ, բուժառուի հետ կապված գործոններ և հնարավոր արտաքին գործոններ:
2019 թվականից ի վեր պացիենտների անվտանգության համաշխարհային օրն ամեն տարի ամբողջ աշխարհում նշվում է՝ բոլոր երկրներին և միջազգային գործընկերներին կոչ անելով գլոբալ համերաշխության և համաձայնեցված գործողություններ կատարելու՝ բարելավելու համար պացիենտների անվտանգությունը: Գլոբալ արշավը, իր ամենամյա հատուկ թեմայով, նպատակ ունի բարձրացնել հասարակության իրազեկությունը պացիենտների անվտանգության գլոբալ գաղափարի ըմբռնման վերաբերյալ, մոբիլիզացնել շահագրգիռ կողմերի գործողությունները և կանխելու առողջապահական վնասը և դրանով իսկ բարձրացնելու բուժառուների անվտանգությունը: