Աշխատանքային գերհագեցած շաբաթն ամփոփում ենք վարակաբանների, ընտանեկան բժիշկների, մանկաբույժների, համաճարակաբանների, այլ նեղ մասնագետների մասնակցությամբ հրավիրված «Լեյշմանիոզ. արդի խնդիրները» թեմայով տեսական սեմինարին, որին մարզաբնակ բուժաշխատողները հնարավորություն ունեցան միանալ առցանց:
«Հերացի» վերլուծական կենտրոնի հերթական միջոցառման մեկնարկն ազդարարելով` կենտրոնի ղեկավար, Համաճարակաբանության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Մերի Տեր-Ստեփանյանը նշեց, որ 2023 թվականի տվյալներով առկա է լեյշմանիոզի դեպքերի ավելացում, ինչը և հիմք հանդիսացավ նման սեմինարի իրականացման համար:
«Տարբեր սոցիալական խնդիրների հետ, հաշվի առնելով այս վարակի խիստ սոցիալական բնույթը, գրանցվում են դեպքեր ոչ տեղաճարակային տարածքներում, սա պատճառ է բուժաշխատողներին մեկ անգամ ևս հիշեցնել և իրազեկել վարակի արդիականության, հիմնական կլինիկական դրսևորումների մասին, որպեսզի որևէ դեպք բաց չթողնենք, չհասնենք ուշ ախտորոշման, որը, իհարկե, բարդացնում է և նվազեցնում է բուժման արդյունավետությունը, արձանագրվում են բարդացած դեպքեր»,- ասաց Մերի Տեր-Ստեփանյանը` ներկայացնելով այսօրվա հիմնական զեկուցողին` «Մուրացան» համալսարանական հիվանդանոցի գլխավոր բժիշկ, Բոքսային բաժանմունքի ղեկավար, Ինֆեկցիոն հիվանդությունների ամբիոնի դասախոս Հռիփսիմե Ապրեսյանին:
Աշխատանքի տասնամյակների փորձով բժշկի պրակտիկայից էին այն դեպքերը, օրինակներն ու փաստերը, որը նա ներկայացրեց լսարանի դատին:
Նա հանգամանալից ներկայացրեց լեյշմանիոզի առաջացման հիմնական պատճառներն ու ախտանշանները:
Ինչ է լեյշմանիոզը
Լեյշմանիոզը լեյշմանիա ցեղի միաբջիջ մակաբույծներով հարուցվող հիվանդություն է, մլակները խայթելով հիվանդ կենդանուն (հիմնականում շանը) վարակը փոխանցում են մարդու օրգանիզմ:
Վարակը չի փոխանցվում շան կծածից, այլ բացառապես մլակի խայթոցի միջոցով:
Հռիփսիմե Ապրեսյանի խոսքով՝ հիվանդությունն առավել հաճախ՝ 80 տոկոս դեպքերում անանխտանիշ է ընթանում, հարուցիչը կարող է տասնյակ տարիներ մնալ մարդու օրգանիզմում, մինչ այն պահը, երբ պացիենտն այլ հիվանդությամբ պայմանավորված հետազոտվում է կամ ընդունում որևէ թերապիա, որի արդյունքում ընկճվում է իմունիտետը, լեյշմանյոզն ակտիվանում է և ախտանշաններով ի հայտ գալիս:
«Լեյշմանյաները շատ են՝ շուրջ 20 տեսակի և առաջացնում են երկու հիվանդություն՝ մաշկային և ընդերային. մեկ անձի մոտ երկուսը միասին ծայրահեղ հազվադեպ է պատահում: Հիվանդության գաղտնի շրջանը երկար է, 2-ից 6 ամիս, անգամ տարիներ: Հիվանդությունը կարող է լինել ենթասուր՝ թեթև նշաններով՝ ջերմություն, քաշի անկում, տենդ և սուր ՝ բարձր ջերմություն և հիվանդության արագ պրոգրեսիվում: Հիմնական ախտանիշներն են՝ գունատությունը, որը անեմիայի հետևանքով է, փայծաղի և լյարդի հարաճուն մեծացումը, տենդը՝ սկզբում սուբֆեբրիլ, ապա կայուն բարձր, ախորժակի բացակայությունը, հյուծումը, ավշահանգույցների մեծացումը, մաշկային խոցերը»,-մանրամասնեց «Մուրացան» համալսարանական հիվանդանոցի գլխավոր բժիշկը:
Նրա փոխանցմամբ՝ հիվանդությունը տեսքով շատ նման է այլ հիվանդությունների ախտանշաններին, ուստի արտաքինից տարբերակելն անհնար է: Լեյշմանիոզի ախտորոշումը կատարվում է բիոպսիայի միջոցով:
Կարևոր է իմանալ, որ հիվանդությունը կասկածելու դեպքում կարելի է դիմել ինչպես արյունաբանի, այնպես էլ վարակաբանի, երկու դեպքում էլ հիվանդությունը կախտորոշվի ճշգրիտ:
Նա պացիենտների բուժման, անհրաժեշտ թանկարժեք դեղամիջով` (լիպոսոմալ Ամֆոտերիցին B) ապահովման գործում մեծապես կարևորեց Հայաստանի երեխաների առողջության հիմնադրամի-HFC Armenia-ի կատարած աշխատանքը։ Համագործակցությունն այս կառույցի հետ տարիների փորձ ունի։ 2024 թվականին արդեն նվիրաբերվել է նշված դեղի 140, իսկ նախորդ տարի 202 սրվակ։ Արդյունքում անցած տարի բուժվել է լեյշմանիոզ ունեցող 28 երեխա, ինչը մեծ ու էական ներդրում է փոքրիկների առողջության, կյանքի փրկության գործում։
Հիվանդանոցի գործակցությունը մանուկների առողջության պահպանման բնագավառում աշխատող այս կառույցի հետ շարունակական է և ընդգրկում է նաև այլ ոլորտներ, այդ թվում սարքի նվիրաբերում։
Բանախոսը ներկայացրեց վիճակագրական տվյալներ, աշխարհի փորձը: Լեյշմանիոզի դեմ պայքարին ուղղված միջոցառումներում նա տարիներ շարունակ որպես բժիշկ-վարակաբան ակտիվ մասնակիցն ու աշխատանքային խմբերի անդամ է եղել:
Սեմինարի նպատակն էր բարձրացնել բուժաշխատողների իրազեկվածությունը լեյշմանիոզի կլինիկական և համաճարակաբանական առանձնահատկությունների, լաբորատոր ախտորոշման և բուժման արդի մոտեցումների վերաբերյալ:
Ստացած գիտելիքը, կլինիկական դեպքերը մասնագետները հնարավորություն կունենան կիրառել իրենց ամենօրյա աշխատանքում:
