Սեպտեմբերի 17-ը պացիենտների անվտանգության համաշխարհային օր։ Այս օրվա հիմնական նպատակն է խթանել միջազգային համերաշխության գործողությունները՝ պացիենտների անվտանգությունը բարելավելու համար:
Այս տարի օրվա թեման է «Ախտորոշման բարելավում՝ պացիենտների անվտանգությունն ապահովելու համար «Արե՛ք դա ճիշտ, դարձրե՛ք անվտանգ» կարգախոսի ներքո` ընդգծելով ճիշտ և ժամանակին ախտորոշման էական նշանակությունը և կարևորությունը` պացիենտների անվտանգությունն ապահովելու և առողջության ցուցանիշները բարելավելու համար:
Ըստ ժամանակակից սահմանման՝ «Պացիենտի անվտանգությունը բուժօգնության գործընթացում կանխարգելելի վնասի բացակայությունն է և առողջապահության հետ փոխկապակցված անհարկի վնասի հավանականության նվազեցումն՝ ընդունելի նվազագույնի հասցնելը»: Հիվանդի անվտանգությունը բարձորակ բուժօգնության հիմնական բաղադրիչներից է:
Բուժման ընթացքում պետք է պահպանվի “Primum non nocere” (նախ՝ մի վնասիր) բժշկական էթիկայի հնագույն սկզբունքը: Բժշկական ծառայությունները չպետք է վնաս հասցնեն որևէ հիվանդի, սակայն առկա փաստերը վկայում են պացիենտների համար կանխարգելելի վնասների չափազանց բարձր բեռի մասին ինչպես զարգացող, այնպես էլ զարգացած երկրներում։
Վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ բժշկական օգնություն ստացող յուրաքանչյուր 10 պացիենտից 1-ը վնաս է ստանում, ընդ որում, պատճառած վնասի 50%-ը կանխարգելելի է: Տարեկան ոչ պատշաճ բժշկական օգնության հետևանքով աշխարհում 3 միլիոն մարդ է մահանում, ընդ որում, այդ դեպքերի մեծամասնությունը գրանցվում է ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում, սակայն խնդիրը արդիական է նաև զարգացած երկրների համար: Ըստ ԱՄՆ Բժշկության ինստիտուտի հրապարակած զեկույցի՝ երկրում բժշկական սխալների հետևանքով տարեկան 44.000-98.000 հիվանդ է մահանում։ Բժշկական սխալները, որպես մահվան պատճառ, մահացության սանդղակում 8-րդ տեղն են գրավում։ Մահացության մակարդակը բժշկական սխալներից 4․5 անգամ ավելի բարձր է, քան է ՄԻԱՎ-ից, 2․5 անգամ՝ կրծքագեղձի քաղցկեղից, և 2 անգամ՝ ՃՏՊ-ներից առաջացած մահերի դեպքերից։ Ոչ պատշաճ բուժօգնությունը զգալիորեն ծանրաբեռնում է առողջապահական բյուջեն՝ սպառելով բարձր եկամուտ ունեցող երկրներում առողջապահական ընդհանուր ծախսերի մինչև 12․6%-ը, ինչը տարեկան կազմում է մոտավորապես 878մլրդ դոլլար: Միայն ԱՄՆ-ում բժշկական սխալների պատճառով տեղի ունեցած տնտեսական կորուստները տարեկան կազմում են շուրջ 38 մլրդ դոլլար: ԵՄ հիվանդանոցներում բժշկական սխալներից տարեկան տուժում է 15 միլիոն մարդ։ Յուրաքանչյուր տարի ԵՄ արբիտրաժային դատարաններ պացիենտների կողմից ներկայացվում է 10.000 բողոք, որոնցից 52% դեպքերում գրանցվում է բժշկական սխալ: Ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում անապահով բժշկական օգնության պատճառով 100 հիվանդներից 4-ը մահանում են։
Պացիենտներին վնաս հասցնելու հիմնական պատճառները հետևյալն են.
Պացիենտների, նրանց ընտանիքի անդամների և խնամողների ներդրումը շատ կարևոր է բժշկական օգնության անվտանգության ապահովման գործում։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ այն պացիենտները, ովքեր ավելի շատ են հետաքրքրվում իրենց բուժման գործընթացով, հակված են ավելի լավ արդյունքների։
Բժշկական սխալների ռիսկը նվազեցնելու համար պացիենտներին խորհուրդ է տրվում՝
Իրականացված հետազոտությունները վկայում են, որ բժշկական օգնություն ցուցաբերելիս պացիենտների հետ գործընկերային հարաբերությունները ապահովում են բուժման անվտանգության ավելի բարձր ցուցանիշներ։
Ուստի, ցուցաբերվող բուժօգնությունը պետք է լինի ուղղված դեպի պացիենտ՝ վերջինին ընդգրկելով բուժման վերաբերյալ որոշման կայացման գործընթացում` հաշվի առնելով նրա նախընտրությունները և ցանկությունները: