Ջուրը մեր կյանքի անբաժան մասն է։ Այն մեզ կյանք է տալիս, բայց կարող է նաև խլել այն: Չնայած դրանից ոչ ոք սպահովագրված չէ, ամենաբարձր և ամենացածր ռիսկային երկրներում խեղդվելու ցուցանիշների միջև կտրուկ տարբերությունները ցույց են տալիս, որ խեղդվելն անխուսափելի չէ: Ներկայումս ամբողջ աշխարհում ջրահեղձման դեպքերի ավելի քան 90%-ը բաժին է ընկնում ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներին: Իսկ բարձր եկամուտ ունեցող երկրներում որոշակի տարիքային խմբերի և էթնիկ փոքրամասնությունների շրջանում խեղդվելու մակարդակը նույնպես շատ բարձր է և ուշադրության կարիք ունի:
Այս տարվա միջոցառումների շարքն անցկացվում է` «Յուրաքանչյուրը կարող է խեղդվել, բայց ոչ ոք չպետք է խեղդվի» կարգախոսի ներքո:
Յուրաքանչյուր ոք կարող է խեղդվել, բայց դա գրեթե միշտ հնարավոր է կանխել: Այնուամենայնիվ, ամեն տարի խեղդվում է մոտ քառորդ միլիոն մարդ, և նրանցից գրեթե 82.000-ը 1-ից 14 տարեկան երեխաներ են: Ամենառիսկային խմբում, սակայն, մինչև 4 տարեկան երեխաներն են: Խեղդվելը կանխելու գործողությունները մահվան և վնասվածքների հետևանքով հաշմանդամության հիմնական պատճառն են ամբողջ աշխարհում:
Խեղդվելը տեղի է ունենում հանկարծակի, շատ պատահական, լուռ և ցնցող, և մարդիկ հաճախ չեն գիտակցում, որ դա տեղի է ունենում այնքան ժամանակ, քանի դեռ շատ ուշ չէ:
Այն, ինչը հանգեցնում է խեղդվելուն, հաճախ տեղի է ունենում ընդամենը մի քանի վայրկյանում, օրինակ`
Այնքան շատ բան կարող է պատահել մի ակնթարթում: Բայց ճիշտ տեղեկացվածության և ժամանակին կատարված գործողությունների դեպքում այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում այդ վայրկյաններին, նույնպես կարող է ավարտվել դրական ելքով:
Վայրկյանները կարող են կյանքեր փրկել:
Խեղդվելու կանխարգելման այս համաշխարհային օրը ԱՀԿ-ն կոչ է անում բոլորին կիսվել սոցիալական ցանցերում խեղդվելու կանխարգելման մասին պատմություններով` օգնելու իրազեկել այն արդյունավետ միջոցների մասին, որոնք օգնում են փրկել կյանքը խեղդվելուց:
Կանխարգելիչ միջոցառումները ներառում են`
2021 թվականի ապրիլին Միավորված Ազգերի Կազմակերպության Գլխավոր Ասամբլեան ընդունել է Համաշխարհային ջրահեղձման կանխարգելման պատմական բանաձևը, որը ճանաչում է ամբողջ աշխարհում ջրահեղձման մասշտաբներն ու հետևանքները և կոչ է անում համակարգված բազմոլորտ գործողությունների:
«Հերացի» վերլուծականի փոխանցմամբ` վերջին տասնամյակում ջրահեղձման հետևանքով մահացել է ավելի քան 2.5 միլիոն մարդ, որոնք կարելի էր կանխել: Գնահատված է, որ միայն 2019թ.-ին խեղդվելուց մահացել է 235.600 մարդ: Դա կազմում է օրական 650 մահ, իսկ ժամում 26 և սա կարելի է անվանել կանխարգելելի մահերի «լուռ համաճարակ»:
Խեղդվելը աշխարհի բոլոր աշխարհամասերում 1-ից 24 տարեկան երեխաների և երիտասարդների մահվան 10 հիմնական պատճառներից մեկն է:
Ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում խեղդվելուց մահվան դեպքերի ավելի քան 90%-ը տեղի է ունենում գետերում, լճերում, ջրհորներում, ջրամբարներում և լողավազաններում:
Ջրհեղեղի նման բնական աղետները ավելի ու ավելի են ազդում միլիոնավոր մարդկանց վրա ամբողջ աշխարհում, մասամբ կլիմայի փոփոխության աճող բացասական ազդեցության պատճառով, և ջրահեղձությունը ջրհեղեղի ժամանակ մահվան հիմնական պատճառն է դառնում:
Խեղդվելուց մահվան դեպքերի ավելի քան 60%-ը տեղի է ունենում Արևմտյան Խաղաղ օվկիանոսում և Հարավարևելյան Ասիայում: 100.000 բնակչության հաշվով խեղդվելուց մահացության մակարդակն ամենաբարձրն է Արևմտյան Խաղաղ օվկիանոսի տարածաշրջանում, որին հաջորդում է աֆրիկյան տարածաշրջանը:
Խեղդվելուց մահացության մակարդակը ավելի քան 68 անգամ տարբերվում է խեղդվելուց մահացության ամենացածր և ամենաբարձր ցուցանիշ ունեցող երկրների միջև:
Ցանկացած ջրահեղձություն կարելի է կանխել, քանի որ խնդրի լուծման տարբերակներ կան:
ԱՀԿ-ն մշակել է վեց գիտականորեն հիմնավորված լուծում՝ ջրահեղձությունը կանխելու համար, ինչպես նաև դրանց իրականացման մանրամասն ուղեցույցներ: Չնայած իրականացումը կարող է տարբերվել՝ կախված համատեքստից, կարևոր է, որ խեղդվելու կանխարգելման գլոբալ համայնքը հետևողական լինի այդ գործողությունները ձևակերպելու հարցում: